Voorbeeld voorleesplan

Te doen

Evalueren voorleesplan
Ellen
Mei/ juni 2015
Boekenbudget vaststellen
Ellen
Juni
Inventarisatie boeken en aanschaf
Ellen en team
Januari
Inrichtingen centrale leesplek
Team
Januari
Ouderactiviteiten inplannen
Ellen
September
Plan en beleid ontwikkelen taalzwakke kinderen
Susan/ Hans en Ellen
April
Materialen bestellen voor De NVD en kinderboekenweek
Ellen
Mei

Auteur

Ellen de Wit

Meerjarenplan

Visie

Met leesbevordering en in het bijzonder taalstimulering kan niet vroeg genoeg begonnen worden. Voorlezen draagt bij aan de ontwikkeling van een gevarieerde woordenschat. Voorlezen prikkelt de fantasie, verhoogt de saamhorigheid en is een rustpunt in de dagelijkse activiteiten. Als kinderen al heel jong op een prettige manier kennismaken met (voor)lezen, draagt dit bij aan een goede totale ontwikkeling en een meer gevarieerde woordenschat. Verder is het bezig zijn met boeken leuk en gezellig voor de kinderen en de pedagogisch medewerkers.

Doel

Hoe jonger het kind op een plezierige manier te maken krijgt met boeken en lezen, des te meer kans dat hij als volwassene zelf een actieve lezer wordt. De doelen die we nastreven zijn: - bevorderen leesplezier - stimuleren taalontwikkeling - ontwikkeling van de fantasie - stimuleren persoonlijke ontwikkeling - voorbereiding op maatschappelijk functioneren - goed voorbereiden op de basisschool. Deze doelen sluiten aan bij de ontwikkelingsdoelen van Riksen-Walraven. Om bovenstaande doelen te verwezenlijken dient er een klimaat te zijn dat bevorderend is voor voorlezen en lezen. Ook de pedagogisch medewerkers moeten er zich bewust van zijn hoe belangrijk voorlezen is, om zo kinderen actief en enthousiast te krijgen voor lezen en boeken.

Werkt jouw kinderopvang met een specifiek taal- stimuleringsprogramma bijvoorbeeld vanwege VVE?

We werken met Piramide en sinds een paar maanden met BoekStart. BoekStart is een goede aanvulling op Piramide en geeft door meer kwalitatieve aandacht in te plannen aan voorlezen en de leesomgeving een extra stimulans aan de taalontwikkeling van de kinderen.

Op welke manier is er in dit programma aandacht voor leesbevordering?

Piramide heeft tien thema’s. In elk thema staan twee prentenboeken centraal, op een lager en op een hoger niveau. Een prentenboek wordt minimaal 4 keer (interactief) voorgelezen volgens de vier stappen van Piramide. De verwerking van de boeken krijgt aandacht, doordat er naar aanleiding van het interactief voorlezen een activiteit wordt ingepland, bijvoorbeeld een creatieve of een bewegingsactiviteit. BoekStart is een leesbevorderingsprogramma met aandacht voor interactief voorlezen, deskundigheid van de pedagogisch medewerkers, de leesomgeving, de boekencollectie en ouderbetrokkenheid. Vanuit BoekStart zetten we ons voorleesbeleid op. Er is een voorleescoördinator die het voorleesbeleid ontwikkelt en coördineert. De aandacht voor leesbevordering wordt op deze manier kwantitatief aangevuld en kwalitatief verdiept.

Basisvoorwaarden checklist

Er is een voorleescoördinator

Op orde

Er is een geoormerkt jaarlijks budget voor boeken en leesbevorderingsactiviteiten

Werken we aan

Er is een actuele, gevarieerde boekencollectie

Werken we aan

Er is een goede samenwerking met de bibliotheek

Op orde

Voorlezen en vrij 'lezen' (zelf boekjes pakken en bekijken) zijn dagelijks ingeroosterd

Op orde

Leesbevordering wordt betrokken bij verschillende activiteiten

Werken we aan

Ouders worden actief betrokken bij lezen

Werken we aan

Er is een speciale aanpak voor kinderen met een (taal)achterstand

Komend schooljaar

Pedagogisch medewerkers zijn enthousiast met lezen en voorlezen bezig

Op orde

Jaarplan

Is er een opgeleide voorleescoördinator op de kinderopvang?

Ja, er is een voorleescoördinator

Naam

Ellen de Wit

Wat zijn de huidige taken van de voorleescoördinator?

Het inrichten van de leeshoek waar kinderen zich met boeken kunnen terugtrekken. - Een jaarlijks af te spreken boekenbudget. - Actuele informatie bijhouden. - Contacten met 'externen', bijvoorbeeld de Bibliotheek, boekhandel, basisschool. - Overzicht bijhouden van boeken die op het kinderdagverblijf aanwezig zijn. - Activiteiten in het kader van externe (regionale/landelijke) initiatieven uitzetten binnen het kinderdagverblijf (De Kinderboekenweek, De Nationale Voorleesdagen, Het Voorleesontbijt, Annie M.G. Schmidt dag etc.). - Een boek per kwartaal centraal zetten in het kinderdagverblijf. - Twee keer per jaar overleg met de (jeugd)bibliothecaris om informatie uit te wisselen. - Verzameling van documentatie, leuke leesactiviteiten, boekenlijsten en programma's rondom voorlezen. - Samenwerking/afstemming met de leescoördinator van de basisschool - zorgen voor een doorgaande lijn 0 tot 6-jarigen. - Voorleesplan in samenwerking met de leidinggevende opstellen en bijwerken.

Zijn er het komend jaar wijzigingen in de taken of de uren?

Ja, namelijk:

Wijzigingen

Ja, nieuwe taken zijn: • Plan opstellen om ouders meer te betrekken bij de activiteiten op het kinderdagverblijf. • Presentatie geven aan andere vestigingen. • Het Voorleesplan is klaar. Komend jaar zal de voorleescoördinator het eerste jaar van het voorleesbeleid evalueren en de jaarplanning actualiseren.

Hoeveel uur per week is er gemiddeld ingepland voor het werk van de voorleescoördinator?

2 uur per week, daarnaast zijn er soms uren ‘over’ vanwege overtollig zijn van medewerkers door ziekte/afwezigheid van kinderen op de groep. Deze uren mogen door de voorleescoördinator wordt ingezet.

Hoe en wanneer worden de taken van de voorleescoördinator geëvalueerd?

Door de manager en de voorleescoördinator in januari en juni elk jaar.

Scholing team

Studiebijeenkomsten
Workshops
Cursussen
Vakliteratuur/digitale informatie
Anders

Namelijk

Studiebijeenkomst: naar aanleiding van het Voorleesplan. Training interactief voorlezen voor het hele team. Vakliteratuur/digitale informatie: dit houdt de voorleescoördinator bij. Anders, namelijk: Aanleggen van de Voorleesmap waarin artikelen en ideeën worden verzameld die de voorleescoördinator verzameld via internet, nieuwsbrief BoekStart en bibliotheek.

Hoe hoog is het jaarlijkse budget dat gereserveerd is voor leesbevordering?

Het budget voor boeken maakt onderdeel uit van het speelgoedbudget. Voor 2014 is er ongeveer € 200,- beschikbaar voor de hele locatie (vier groepen). Vanaf 2016 zal er een apart budget worden opgenomen op de begroting. Streven is minimaal 25 boeken per groepsruimte op gebied van: dagritme, slapen, opruimen, plezier, zindelijkheid, dieren, feesten, intercultureel, tellen/kleuren, seizoenen, fantasie, vriendschap/liefde, muziek/bewegen, vervoer, geboorte, ziekenhuis, dood, wereldverkenning, anders zijn, creatief zijn. Ons einddoel is voor elke groep een verzameling boeken te hebben bij elk thema, zodat het aanbod in de boekenkast kan rouleren.

Wat moet er komend jaar verbeterd worden in de boekencollectie?

Collectie

Het ontbreekt aan babyboekjes en we hebben in verhouding tot de peuterboeken ook weinig dreumesboeken. Ook moeten er meer verschillende zelfleesboeken worden aangeschaft voor zowel de peuters (stevig boek), dreumesen (harder karton-plastic laag) en baby's (plastic, afwasbaar) en daarnaast steeds actuele boekjes met foto's van de kinderen/activiteiten. Van de prentenboeken uit Piramide willen we de kartonversie Voorleesplaten van boeken met betrekking tot de geplande thema's dit jaar voor in de voorleeskastjes. Sommige boeken die we hebben zijn te moeilijk. We bewaren deze wel, maar zetten deze selectief in de boekenkast. De echt oude en kapotte boeken gooien we weg. Na de training vinden we dat kinderen aantrekkelijke boeken moeten kunnen pakken. We denken met het huidige budget twee jaar nodig hebben om de collectie op orde te hebben. Daarna blijven we onderhouden.

Beheer en inrichting: 

We willen een centrale aantrekkelijke plek creëren met een basiscollectie waar kinderen veilig en rustig zelf boeken kunnen ontdekken. In de groepen kunnen kinderen zelf een boek pakken (laag opgesteld). Verder gaan we in elke groep een ontdekhoek creëren met een koffertje met spullen die bij het thema/boek horen. Met de spullen uit het koffertje mogen de kinderen zelf spelen (=ontdekken, = onderdeel Piramide-methode). Een ontdektafel bleek niet te werken in een verticale groep, vanwege baby's/veiligheid. Een koffer kun je afsluiten of wegzetten als dat even moet. Alle pedagogisch medewerkers beheren hun eigen leeshoek en hun eigen collectie. De voorleescoördinator zorgt ervoor dat dit in elke groep een centrale plek is. De pedagogisch medewerkers beheren hun eigen groepscollectie. De voorleescoördinator bespreekt minimaal 1 keer per jaar samen met de collega's hun boekencollectie.

Beschrijf hoe er het komend jaar wordt samengewerkt met de Bibliotheek

We hebben een instellingsabonnement voor het lenen van (thema)boeken en themakisten. Hier maken we bij elk thema (en tussendoor indien van toepassing) gebruik van. De voorleescoördinator heeft een vast contact met de bibliotheek, ontvangt nieuwsbrieven en neemt twee keer per jaar deel aan de netwerkbijeenkomst. Collectie op locatie: We maken gebruik van de themakisten van de Bibliotheek. Ook boeken over een onderwerp waar je opeens mee te maken krijgt (scheiding, dood) lenen we bij de Bibliotheek. Daarnaast zetten we een wisselcollectie op samen met een andere vestiging in de buurt zodat we gezamenlijk meer boeken hebben. Introduceren van nieuwe titels: Via de nieuwsbrief van de Bibliotheek blijven we op de hoogte van nieuwe titels. Advies en informatie aan team en ouders: We willen een rondleiding organiseren voor ouders in de Bibliotheek. De Bibliotheek heeft al eens voor ons een ouderavond verzorgd. De informatie van de Bibliotheek komt via de voorleescoördinator bij de rest van het team. Tijdens De Nationale Voorleesdagen gaan we naar de Bibliotheek met kinderen of er komt iemand van de Bibliotheek voorlezen op de locatie. Deskundigheidsbevordering pedagogisch medewerkers: In het kader van BoekStart heeft de Bibliotheek twee trainingen georganiseerd voor het team, de basistraining en de training Interactief voorlezen. De Bibliotheek organiseert twee keer per jaar een netwerkbijeenkomst voor de voorleescoördinatoren. Lokaal leesbevorderingsnetwerk: De gemeente organiseert een VVE-overleg waar wij af en toe bij worden gevraagd. Het gaat dan vooral om taalontwikkeling. De Bibliotheek zit hier ook bij. Leesbevorderingsactiviteiten: De Bibliotheek informeert ons over de activiteiten die zij aanbiedt voor ouders en kinderen, en voor de kinderopvang. Bijvoorbeeld De Nationale Voorleesdagen, De Kinderboekenweek en BoekStart. Bevorderen lidmaatschap kinderen: We plannen een bezoek met ouders en kinderen aan de Bibliotheek. Ook delen we de BoekStartbonnen uit aan ouders om ze er bewust van te maken dat kinderen gratis lid kunnen worden.

Is voorlezen dagelijks/enkele keren per week ingeroosterd in het dagprogramma voor alle groepen?

Ja, tijdens de grote kring bij start, in de kleine kring met wisselende groepjes kinderen en soms tijdens het eten en drinken. Dit is vastgelegd in het weekrooster. Bij elk thema van Piramide screent de voorleescoördinator vooraf bij welke activiteiten extra voorleesactiviteiten kunnen worden ingezet. Na elk thema evalueert de voorleescoördinator in het team hoe dit in de praktijk heeft gewerkt. Op basis van de evaluatie wordt het volgende thema ingepland.

Hoeveel minuten per dag/per week worden baby’s voorgelezen?

Op meerdere momenten een aantal minuten. 15 minuten in totaal. De kleine baby's alleen individueel, bijvoorbeeld tijdens het verschonen en in de box. De grote baby's die kunnen zitten worden ook in een klein groepje boekjes voorlezen door middel van de boekjes ontdekken. Aan het begin van de dag na het spelen, wordt er in de grote kring voorgelezen. Daarnaast wordt er meestal tijdens het eten een verhaal in de groep voorgelezen. Tijdens het spelen ‘s ochtend en 's middags in kleinere groepjes. Daarnaast willen we introduceren dat aan de baby’s dagelijks tijdens het verschonen een eigen stoffen of badboekje gegeven wordt. Zij kunnen dan plaatjes aanwijzen die de medewerker benoemd en er over praat.

Hoeveel minuten per dag/per week worden dreumesen en peuters voorgelezen?

Tussen de 20 en 30 minuten. De peuters en dreumesen worden dagelijks in een grote groep van gemiddeld 10 kinderen voorgelezen, gemiddeld 10 minuten per keer. Verder streven we ernaar dat de peuters ook minimaal 1 x per week in een kleine groep interactief worden voorgelezen, gemiddeld 20 minuten per keer. Hier trekken we meer tijd voor uit om het boek goed te bespreken met de kinderen. Daarnaast komen kinderen vaak met boekjes aan tijdens het vrij spel en willen dan voorgelezen worden. Hier proberen we altijd tijd voor te maken. Vaak komen er dan ook meer kindjes bij zitten.

Op welke manier worden kinderen gestimuleerd om zelf boeken te pakken en te bekijken?

Kinderen mogen zelf het boek pakken dat voorgelezen gaat worden. Ook krijgen ze opdrachtjes om een boek met een bepaalde afbeelding of plaatje te zoeken. Het betrekken van boeken bij andere activiteiten zorgt er ook voor dat kinderen gaan snuffelen. Boeken staan op ooghoogte zodat de kinderen gemakkelijk een boek kunnen pakken. Ook zetten we boeken frontaal neer. De pedagogisch medewerker pakt regelmatig een boekje om het onder de aandacht te brengen.

Worden er geregeld nieuwe boeken onder de aandacht gebracht van de kinderen in alle groepen?

Ja, als we een nieuw thema starten staat er zowel voor de dreumesen als voor de peuters een nieuw prentenboek centraal.

Worden er ook bij andere activiteiten boeken ingezet?

Per thema maakt de voorleescoördinator een planning van activiteiten bij de prentenboeken. Prentenboeken worden bijvoorbeeld gebruikt ter voorbereiding bij knutselactiviteiten, zodat kinderen betrokken raken bij het onderwerp wat ze gaan gebruiken of uitbeelden. Daarnaast kan het voorlezen van een prentenboek voor de oudere peuters dienen als voorzet voor een rollenspel/fantasiespel.

Op welke manier wordt rekening gehouden met verschillen in niveau en in leesvoorkeuren van kinderen?

De taalzwakke kinderen in de groep krijgen het themaboek in een kleine groep voorlezen, zodat het kind het verhaal al een beetje kent voor we het aan de grote groep gaan voorlezen. Dit kan het kind helpen om meer plezier te hebben in het (voor)lezen door herkenning/herhaling. We lezen kinderen met een taalachterstand dus vaker in kleine groepen of zelfs 1 op 1 voor. Verder helpen we kinderen bij het zoeken van een leuk boek. We vertellen wat over de inhoud en laten de voorkant van verschillende boekjes zien.

Maakt voorlezen deel uit van een plan van aanpak voor kinderen met een taalachterstand?

Ja, maar dat zou verder uitgewerkt moeten worden. Als actiepunt hebben we dit jaar het meer inzichtelijk maken van de individuele behoeftes van de kinderen in de lijsten in de groepsmap, waaronder taalarme kinderen, zodat ook inval weet welke acties met welke kinderen uit te voeren en resultaten daarvan te noteren. Komend schooljaar wordt er voor de kinderen met een taalachterstand met de prentenboeken van het thema een interactief voorleesmoment ingebouwd als preteaching, voordat de kinderen in de grote groep met het prentenboek in aanraking komen.

Hoe wil de kinderopvang het komend jaar ouders betrekken bij leesbevordering?

Informeren:

In de nieuwsbrieven besteden we aandacht aan voorlezen en leuke boeken. We sturen de BoekStart voor jou-brochure door. Verder komt het aan bod tijdens oudergesprekken en bij het dagelijkse ophaalmoment. Elk thema heeft een boek centraal staan. Platen van dit boek zullen in de gang op ooghoogte van de kinderen hangen. Deze platen zijn er met name voor de kinderen om hun zintuigen te prikkelen. Voor ouders is goed zichtbaar wat het thema is en welk boek daarin centraal staat. Ouders hebben op deze manier de mogelijkheid, wanneer zij de kinderen brengen, om spelenderwijs over het boek te praten en de platen te bekijken.

Activeren, actieve rol bij (voor)lezen thuis:

Daarnaast willen we meer aandacht besteden aan de logeerknuffel (deze is per groep verschillend) waarin de kinderen een boek aansluitend op het thema, de knuffel, tandenborstel en pyjama mee naar huis mogen nemen voor een paar dagen. In de koffer zit voor ouders een nieuwsbrief met de vraag of ze het boek willen voorlezen en samen met het kind goed voor de knuffel willen zorgen en hun bevindingen in het schriftje van de knuffel willen schrijven. Na afloop vragen we aan de ouders hoe het gegaan is. In de dagelijkse overdracht met ouders, waarin de ontwikkelingsgebieden en de dag worden besproken, worden er ook bijzonderheden omtrent lezen met ouders besproken, om zo ook ouders te attenderen op het belang van lezen. Verder hebben we contact met de VoorleesExpress. Wij kunnen kinderen aanmelden voor een plek.

Stimuleren van het boekbezit thuis, geleend bij de (school)bibliotheek of gekocht:

De BoekStartbon voor ouders geven we mee naar huis. Verder attenderen we ze op de boeken die centraal staan tijdens De Nationale Voorleesdagen. De bibliotheek heeft een ouderavond georganiseerd, maar er waren minder ouders aanwezig dan we hadden gehoopt. We gaan nu samen met de bibliotheek een rondleiding organiseren voor ouders met kinderen in de bibliotheek. Op gebied van ouderbetrokkenheid werken we nauw samen met de bibliotheek.

Hoe wordt het komend jaar de opbrengst van leesbevordering geëvalueerd?

We maken gebruik van het evaluatie- instrument behorende bij het voorleesplan

Wanneer wordt de opbrengst in het team besproken?

Aan het einde van het schooljaar.

Activiteitenplan

Aan welke van de landelijke leesbevorderingsprojecten neemt je kinderopvanginstelling in het komend jaar deel?

De Nationale Voorleesdagen
De Kinderboekenweek
BoekStart in de kinderopvang
Boekenpret

Ander(e) leesbevorderingsproject(en)

Kikker tiendaagse. We lezen veel voor uit Kikker en gebruiken de lesbrieven.

Voorleesexpress: jaarlijks kunnen we gezinnen doorgeven aan de VoorleesExpress

Aan welke eigen/lokale leesbevorderingsprojecten of -activiteiten neemt je kinderopvang in het komend (school)jaar deel?

De logeerbeer met boekje
Kinderboekenmarkt

Begroting

(School)jaar

2015
Kosten per leerlingTotaal
Scholing/deskundigheidsbevordering€350,-
Boekencollectie€200,-
Inrichting leesomgeving€50,-
Samenwerking Bibliotheek€50,-
Landelijke projecten/campagnes€50,-
Lokale projecten/activiteiten€30,-
Overig, namelijk:
€20,-
TOTAAL€750,-